Đèn đá hay
đèn lồng đá (
tiếng Nhật:
tōrō (灯籠 hoặc 灯篭, 灯楼,
tōrō?)
[note 1] là một loại
đèn đặc trưng của
Nhật Bản với cấu tạo là một chiếc đèn lồng được làm bằng các
nguyên vật liệu như
đá,
gỗ, hoặc
kim loại ở vùng
Viễn Đông (
vàng, đặc biệt là
bạc) trong đó đá là nguyên liệu chính. Đèn đá được thiết kế từ những khối đá đẽo gọt thành các
trụ kiên cố và trên đó có một chiếc lồng và trong lồng có một không gian nhỏ để chứa các vật liệu cháy nhằm thắp sáng cho đèn. Kiến trúc của đèn đá mang đậm phong cách kiến trúc của
Phật giáo và
kiến trúc Á Đông với mái đèn hình chóp liên tưởng đến bông
sen. Đèn đá có thể tồn tại ở
Trung Quốc và ở
Triều Tiên dù vậy không phải phổ biến như ở Nhật Bản.
[1]Ở Nhật Bản, đèn đá ban đầu chỉ được sử dụng trong các ngôi
đền Phật giáo, nơi đó những chiếc đèn được sắp xếp hàng dọc theo đường đi và chiếu sáng đường dẫn (bậc thang) lên những ngôi đèn này. Đèn lồng thắp sáng sau đó được coi là một cúng cho Đức Phật
[2] đặc biệt thịnh hành trong thời kỳ
Heian (
794-
1185) đặc biệt là thịnh hành ở vùng
Hiraizumi, một vùng đất ở phía Bắc Nhật Bản nơi
đạo Phật rất phát triển.Tuy nhiên,
người Nhật bắt đầu được sử dụng trong đền thờ
Thần đạo và lắp đặt trong nhà riêng.
[3] Chiến đèn đá cổ xưa còn tồn tại lâu đời nhất và những chiếc đèn lồng đá được tìm thấy ở
Nara. Trong thời
Azuchi-
Momoyama (
1568-
1600) đèn đá đã được phổ biến rộng rãi, nhiều người sử dụng như một trang trí trong
vườn của mình. Đèn đá vì được thiết kế bên cạnh chức năng chiếu sáng còn là chức năng trang trí, thẩm mỹ và tôn giáo. Độ chiếu sáng của đèn không cao, chỉ le lói và có tác dụng dẫn đường, định hướng là chính.